9-sinf Informatika 27-dars

27-dars.

1.Quyidagi chiziqli dasturlarning ishini izohlang va natijasini aniqlang.

A) program dars27_mashq_1_a;

var a,b:string;

begin

a:=’O`zbekiston’;

b:=’DAVLAT’;

writeln(a,’ MUSTAQIL ‘,b);readln;

end.

Natijasi: O`zbekiston Mustaqil DAVLAT

B) Program dars27_mashq_1_b;

var  a,b:integer;  s:real;

begin a:=4;

a:=sqr(a); {a ning qiymati 4*4=16 ga o’zgaradi}

b:=b-a; {bning boshlang’ich qiymati berilmaganligi uchun 0-16=-16 bo’ladi}

s:=2*a+3*b; {s=2*16+3*(-16)=32-48=-16}

write(‘S=’,s); {Natija: S=-16 hosil bo’ladi}

readln; end.

2. Quyidagi trapetsiya yuzni hisoblash dasturi tartibsiz yozilgan. Operatorlarni mantiqan to’g’ri ketma-ketlikda joylashtiring.

program trapetsiya_yuzi;

var a,b,h:integer;        p,s:real;     begin

write(‘A,B,H qiymatlarini kiriting: ‘);

readln(a,b,h);        P:=(a+b)/2;       s:=p*h;

writeln(‘S= ‘,s:1:1,’ kvadrat birlik’);

readln;        end.

3. Uchburchakning a,b tomonlari va ular orasidagi burchagi α burchak berilgan. Uchburchakning yuzini hisoblash dasturini tuzing.

program dars27_mashq3;

var a,b,alfa,s:real;

begin

write(‘Uchburchakning 1- tomonini kiriting: ‘); readln(a);

write(‘Uchburchakning 2- tomonini kiriting: ‘); readln(b);

write(‘Ular orasidagi burchakni kiriting: ‘); readln(l);

S:=(1/2)*a*b*sin(alfa);

write(‘Uchburchakning yuzi ‘,s,’ kvadrat birlik’); readln;

end.

 

9-sinf Informatika 26-dars

26-dars

1. “Ajdodlar merosini qadrlaylik” matniga ko’k, matn foniga yashil rangni tanlab ekranga chiqaring.

program dars26_mashq1;

uses crt;         var a,b:integer;        begin           clrscr;

write(‘matn rangini tanlang: ‘); readln(a);     textcolor(a);

write(‘fon rangini tanlang: ‘); readln(b);     textbackground(b);

write(‘ «Ajdodlar merosini qadrlaylik» ‘);  readln; end.

2. “Vatanni sevmoq iymondandir!” matnini ekranning o’ng tomonidan 12-satrida yashil rangda qizil fonda chiqaring.

uses crt;          begin

textcolor(2); textbackground(4);

gotoxy(54,12);       write(‘Vatanni sevmoq iymondandir!’);  readln;   end.

3. «Eng yuqoridagi satr, chapdan», «Eng yuqoridagi satr, o`ngdan», «Eng yuqoridagi satr, o`rtadan», «Eng quyidagi satr, o`ngdan», «Eng quyidagi satr, o`rtadan », «Eng quyidagi satr, chapdan», «Markazdagi satr, chapdan», «Markazdagi satr, o`rtadan», «Markazdagi satr, o`ngdan» matnlarni ekranning matn mazmuniga mos joylarida chiqishini ta’minlovchi dastur tuzing.

program dars26_mashq3;

uses crt;         begin           clrscr;

gotoxy(1,1); Writeln(‘eng yuqoridagi satr, chapdan’);

gotoxy(53,1); writeln(‘eng yuqoridagi satr, o`ngdan’);

gotoxy(25,1); write(‘eng yuqoridagi satr, o`rtadan’);

gotoxy(54,25); write(‘eng quyidagi satr, o`ngdan’);

gotoxy(27,25); write(‘eng quyidagi satr, o`rtadan’);

gotoxy(1,25); write(‘eng quyidagi satr, chapdan’);

gotoxy(1,12); write(‘Markazdagi satr, chapdan’);

gotoxy(28,12);write(‘Markazdagi satr, o`rtadan’);

gotoxy(57,12); write(‘Markazdagi satr, o`ngdan’);

readln;                   end.

4. “Suv – hayot manbayi” degan iborani ekranda 5 xil rangda turli joylarida chiqaruvchi dastur tuzing.

uses crt;          begin           clrscr;

gotoxy(1,8); textcolor(1); writeln(‘Suv – hayot manbai’);

gotoxy(5,10); textcolor(14); writeln(‘Suv – hayot manbai’);

gotoxy(10,15); textcolor(13); writeln(‘Suv – hayot manbai’);

gotoxy(15,25); textcolor(12); writeln(‘Suv – hayot manbai’);

gotoxy(20,8); textcolor(11); writeln(‘Suv – hayot manbai’);

readln;  end.

5. Ekranga 5 sinfdoshingizning ismini turli ranglarda va ekranning sariq rangida chiqaring.

uses crt;          begin           textbackground(14);       clrscr;

textcolor(0);writeln(‘Mirjalol’);

textcolor(2);writeln(‘Mirzohid’);

textcolor(4);writeln(‘Aziz’);

textcolor(12);writeln(‘Iroda’);

textcolor(13);writeln(‘Zarnigor’);

readln;         end.

 

9-sinf Informatika 25-dars

25-dars

1. Quyidagi dastur natijasida ekran rangi, matn foni rangi va matn ranglari qanday bo’lishini hamda matnlar joyini aniqlang.

uses crt;

begin

textbackground(yellow); writeln(‘O`zbekiston’); clrscr; textcolor(4);

write(‘kelajagi’); textbackground(blue); writeln(‘buyuk’);

textcolor(2); write(‘DAVLAT!’); readln;

end.

Ekranning foni sariq. O’zbekiston yozuvi ko’rinmaydi. Chunki ekranni tozalsh buyrug’i bor. Qizil rangdagi yozuvlar: “kelajagi ” hamda “buyuk” so’zlari. Ko’k fondagi yozuvlar “buyuk ”, “DAVLAT!”

2. “O’zbekiston konstitutsiyasi – erkinlik posboni” matniga qizil, matn foniga ko’kni tanlab ekranga chiqaring.

uses crt; begin

textbackground(3);{butun fon rangi o’zgaradi chunki clrscr buyrug`idan oldin yozilgan}

clrscr; {ekranni tozalaydi} textcolor(4);{yozuvning rangi}

textbackground(1); {Yoziladigan yozuvning o`zi uchun fon qo’yiladi}

write(‘O`zbekiston konstitutsiyasi – erkinlik posboni’);readln;

end.

3. Quyidagi dasturga shunday protseduralar qo’shingki, barcha matn rangi ko’k rangda, matn fonlari sariq rangda ekranga chiqsin. Dastur ishlashini izohlang.

uses crt; {Modulni e’lon qilish}

var a,b:string; m,s:real; {O’zgaruvchilarni tasniflash}

begin{Dasturning boshlanish}

textcolor(1); {matn rangi ko’k rangi tanlanadi}

textbackground(14); {matn fon rangi sifatida sariq tanlanadi}

clrscr;{Ekranni tozalaydi , hamda ekran rangini sariqqa o’zgartiradi}

a:=’Kvadratning tomonini kiriting: ‘;

b:=’Kvadratning yuzi: ‘;

write(a); readln(m); s:=sqr(m); write(b,s:8:2, ‘ kvadrat birlik’); readln;

end.

4. A va B o’zgaruvchilarning berilgan qiymatini kiritib, quyidagi dastur ishlashini izohlang.

uses crt; var a,b:word; begin

clrscr; write(‘A= ‘); readln(a); write(‘B= ‘); readln(b);

gotoxy(a,b); write(‘Kitob bilim manbai’); readln; end.

5. Ekranga ismingiz, familyangiz va sharifingizni 3 xil rangda matnni 3 xil fon rangida va ekranning turli joylarida chiqaring.

program dars25_mashq5; uses crt;

begin

gotoxy(1,2); textcolor(3); textbackground(1);

write(‘Mansurjon’);

gotoxy(5,25); textcolor(5); textbackground(3);

write(‘Kamolov’);

gotoxy(21,12); textcolor(1); textbackground(14);

write(‘Muhammadovich’);

readln; end.

9-sinf Informatika 24-dars

24-dars.

1. Quyidagi dasturda a o’zgaruvchining “ozod”, “odob” qiymat larine xotiraga qulay usulda kiritib natija oling.

program nom;

var a,b,g:string;

begin

write(‘so`zni kiriting ‘); readln(a);

b:=’Bizdan  ‘;

g:=’  vatan qolsin’;

write(b,a,g);readln;

end.

2. Quyidagi dasturdagi so’roq belgisi o’rniga joriy yilni m o’zgaruvchi yordamida kiriting va mustaqilligimiz bilan tabriklovchi natija oling.

program mashq;

var a,b,g:string; m:word;

begin

write(‘Joriy yilni kiriting = ‘); readln(m);

a:=’Mustaqillikning  ‘;

g:=’ yilligi bilan’;

b:=’tabriklaymiz!’;

write(a,m-1991,g,b); readln;

end.

3. Agar jismga ta’sir etayotgan kuch F, olgan tezlanishi a bo’lsa, quyidagi qiymatlarda jismning massasini hisoblash dasturini kiritish operatoridan foydalanib tuzing.

program mashq;

var a,f:integer;

begin

write(‘Tezlanishni kiriting = ‘); readln(a);

write(‘Ta`sir etayotgan kuchni kiting = ‘); readln(f);

write(‘Jismning massasi = ‘, f/a:1:2);readln;

end.

4. a=19,b=2, d=1950 qiymatlarni xotiraga qulay usulda kiritib, quyidagi ifodalarning qiymatlarini hisoblash dasturini tuzing.

y:= a+sqr(b)+a*d;

t:=sqrt(a+b)-exp(ln(d-a)/3);

s:=b*cos(a)+sin(d);

n:=pi*sqr(d)+a*b;

5. Tomonlari a,b,c bo’lgan uchburchakning yuzini hisoblash dasturini kiritish operatoridan foydalanib tuzing.

program Uchburchak_yuzi;

var a,b,c:integer; p,s:real;

begin

write(‘a=’);readln(a);

write(‘b=’);readln(b);

write(‘c=’);readln(c);

p:=(a+b+c)/2;

s:=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c));

write(‘S=’s); readln;

end.

6. y=23x+1 funksiyani x ning -5,-4,-3,-2,-1,0,1,2,3,4,5 qiymatlarini xotiraga qulay usulda kiritib, hisoblash dasturini tuzing.

program mashq6;

var y,x:integer;

begin

write(‘x ni kiriting =’); readln(x);

y:=23*x+1;

write(‘y=’,y); readln;

end.

7. y=21x2+7x+1963 funksiyaning qiymatini x ning -5,-4,-3,-2,-1,0,1,2,3,4,5 qiymatlarini xotiraga qulay usulda kiritib hisoblash dasturini tuzing.

program mashq6;

var y,x:integer;

begin

write(‘x ni kiriting =’); readln(x);

y:=21*sqr(x)+7*x+1963;

write(‘y=’,y); readln;

end.

 

Dasturlar yechimi

A[1..10] sonli massiv elementlarini o`sish tartibida saralovchi dastur tuzing.

uses crt; Label 5,10; var i,k,m:integer; b,c:real;  a:array[1..10] of real; begin clrscr; for i:=1 to 10 do  begin writeln(i,’-elementni kiriting=> ‘); readln(a[i]);end;  5: m:=0; for i:=1 to 9 do

if a[i]>a[i+1] then begin b:=a[i]; a[i]:=a[i+1]; a[i+1]:=b; m:=1; end; if m=1 then goto 5;  for i:=1 to 10 do  writeln(a[i]:3:0);

readln; end.

 

7. Uy rasmini chizing.

program uy_1;

uses crt,graph;

var gd,gm:integer; x,x2,y,y2,n:word;

begin gd:=0; initgraph(gd,gm,»);

x2:=getmaxX div 2;  y2:=getmaxY div 2;  x:=getmaxX;       y:=getmaxY;

setbkcolor(9);  setcolor(8);  line(0,y-50,x,y-50); setfillstyle(1,6);

floodfill(5,y-40,8);  setfillstyle(1,14);  setcolor(14);

pieslice(0,0,270,360,70); setfillstyle(1,5);

setcolor(6);   rectangle(x2,y-50-150,x2+90,y-51);      floodfill(x2+5,y-60,6);  setfillstyle(1,4);   line(x2,y-50-151,x2+45,y-50-151-50); line(x2+45,y-251,x2+90,y-199);

floodfill(x2+45,y-249,6); setfillstyle(1,13);  rectangle(x2+45-20,y-160,x2+45+20,y-100);

line(x2+45,y-130-30,x2+45,y-130+30); line(x2+45-20,y-130,x2+45+20,y-130);

floodfill(x2+45-15,y-155,6); floodfill(x2+45+15,y-155,6);  floodfill(x2+45-15,y-105,6); floodfill(x2+45+15,y-105,6); setfillstyle(1,10);  setcolor(3); arc(50,y-51-100,0,360,45); floodfill(50,y-150,3); setcolor(6); line(50,y-51,50,y-51-100); setfillstyle(1,10);  setcolor(3); arc(170,y-51-100,0,360,45);  floodfill(170,y-150,3); setcolor(6);

line(170,y-51,170,y-51-100); setfillstyle(1,10); setcolor(3); arc(x-140,y-51-100,0,360,45);

floodfill(x-140,y-150,3); setcolor(6); line(x-140,y-51,x-140,y-51-100);

setbkcolor(8); randomize; for n:=1 to 300 do begin  putpixel(random(x),random(150),14);

end; readkey; closegraph;

end.

 

program uy_2;

uses graph;

var gd,gm:integer;

begin   gd:=0; initgraph(gd,gm,»);

setcolor(15);  rectangle(143, 191, 432, 438);

line(143, 191, 279, 34); line(279, 34, 432, 192);

line(354, 93, 354, 111); line(367, 124, 367, 94);

line(367, 94, 355, 94); line(310, 323, 310, 437);

line(310, 324, 346, 324); line(346, 324, 346, 434);

line(346, 430, 346, 439); line(335, 380, 335, 396);

rectangle(181, 268, 243, 322); line(209, 268, 209, 323);

line(181, 297, 243, 297); setfillstyle(8,15);

bar(6, 440, 660, 481);

readln; closegraph; end.

%3

Dasturlar yechimi

Quyidagi yig’indining qiymati berilgan M natural sondan ortiq bo`lguncha hisoblash dasturini tuzing:

uses crt; var n: integer; m,y: real; begin clrscr; write(‘M ning qiymatini kiriting = ‘); readln(m); n:=1; repeat begin if n/2=int(n/2) then y:=y-(1/(n*(2*n+1))) else y:=y+(1/(n*(2*n+1))); n:=n+1;end;

until y>m;  write(‘y=’,y);  readln; end.

Sinfdoshlaringizning  familiya  va  ismlaridan  tashkil  topgan  «SINF.TXT»  nomli matnli fayl hosil qiluvchi dastur tuzing.

uses crt; var ism: string; f: text; i: integer; begin clrscr;  assign(f,’c:sinf.txt’);  rewrite(f); for i:=1 to 7 do  begin

write(i,’-oquvchining familiyasini va ismini kiriting=’); readln(ism);

writeln(f,ism); end;   close(f);   readln;  end.

«massiv.in»  fayli  12  ta  satrdan  iborat.  Uning  har  bir  satrida  9  tadan son  o’zaro  probel  bilan  ajratib  yozilgan.  A(12;9)  –  ikki  o’lchamli  massiv  elementlarining qiymatlarini «massiv.in» faylidan o’qib oluvchi dastur tuzing.

Uses crt; Var i,j,x,y,k: integer;  f: text; s: string;  a: array [0..12,0..9] of string; Begin clrscr; k:=1; assign(f,’c:\massiv.in’); reset(f); j:=1;

repeat  k:=1; readln(f,s);  for i:=2 to length(s) do if s[i]=’ ‘ then begin a[j,k]:=copy(s,1,i-1);  delete(s,1,i-1); k:=k+1;end;       a[j,k]:=s; j:=j+1;  until eof(f); close(f);  for i:=1 to 12 do  begin  for j:=1 to 9 do  write(a[i,j],’ ‘); writeln; end; readln; end.

Tekislikda  uchta  nuqta  berilgan.    Ulardan  qaysi  biri  koordinatalar  boshiga yaqinroq joylashganligini aniqlovchi dastur tuzing.

Uses Crt;   Var xA, yA, xB, yB, xC, yC, mA, mB, mC : Real;

BEGIN ClrScr;    WriteLn(‘A nuqtaning koordinatalarini kiriting:’);

Write(‘x = ‘); ReadLn(xA); Write(‘y = ‘); ReadLn(yA);    WriteLn(‘B nuqtaning koordinatalarini kiriting:’);   Write(‘x = ‘); ReadLn(xB); Write(‘y = ‘); ReadLn(yB);   WriteLn(‘C nuqtaning koordinatalarini kiriting:’);   Write(‘x = ‘); ReadLn(xC); Write(‘y = ‘); ReadLn(yC);

mA := sqrt(sqr(xA) + sqr(yA));   mB := sqrt(sqr(xB) + sqr(yB));

mC := sqrt(sqr(xC) + sqr(yC));  WriteLn; Write(‘Javob: ‘);

If (mA < mB) and (mA < mC)      then WriteLn( ‘A nuqta.’)  else

If (mB < mC) then WriteLn(‘B nuqta.’) else WriteLn(‘C nuqta.’);

ReadLn; END.

Berilgan matndagi so`zlar sonini aniqlang.

uses crt;   var matn: string;  i,n: integer;  m: boolean; belgi: char;

begin   clrscr;   writeln(‘matnni kiriting:’);   readln(matn);

n:=0; m:=true;   for i:=1 to length(matn) do      begin

belgi:=matn[i];  if (belgi<>’ ‘) and m then n:=n+1; m:=(belgi=’ ‘) end; writeln;writeln(‘javob:matndai so`zlar soni: ‘,n); readln; end.

 

Dasturlar yechimi

Kvadrat tomonlariga urunuvchi aylana chizish dasturini tuzing.

uses graph; var gd,gm,a,r,x,y:integer; begin

gd:=0; write(‘Aylanani radiusini kiriting:’); readln(r); a:=2*r; x:=320; y:=240; initgraph(gd,gm,’’); circle(x,y,r);

rectangle (x-r,y-r,x+r,y+r); readln; closegraph; end;

Berilgan N ta so’zda ishtirok etadigan harflar yordamida berilgan so’zni hosil qilish mumkinligini aniqlovchi dasturni tuzing. Agar hosil qilib bo’lmasa, bu haqda ma’lumot berilsin.

uses crt; var suzs:array[1..100] of string;  suz:string; i,j,n:integer; ch:char; bor:Boolean;   begin   textcolor(14); textbackground(1); clrscr;    write(‘So`zlar sonini  kiriting: ‘); readln(n); write(‘So`zlarni kiriting:’); for i:=1 to n do begin write(i,’-so`z:’); readln(suz[i]); end; write(‘Hosil qilmoqchi bo`lgan so`zni kiriting:’); readln(suz); i:=0; repeat inc(i); j:=0; bor:=false; ch:=suz[i];  repeat inc(j);  if pos(ch,suzs[j])>0 then bor:=true;

until bor or(j=n); if not(bor) and (j<n) then i:=length(suz);

until i=length(suz);   if bor then Writeln(‘Berilgan so`zlardan ‘,suz,’ so`zini hosil qilib bo`ladi’)   else write(‘Berilgan so`zlardan ‘,suz,’ so`zini hosil qilib bo`lmaydi’);    end.

ax+b=0 chiziqli tenglamani yechish dasturini tuzing.

uses crt;  label 5;  var a,b,x: real;  begin  write(‘a ni kiriting=’); readln(a);  write(‘b ni kiriting=’); readln(b);  if (a=0) and (b=0) then begin writeln(’ x – istalgan son.’); goto 5; end;  if a=0 then begin writeln(’yechimga ega emas’); goto 5; end; writeln(‘x=’,b/a);  5: readln;  end.

Tug’ilganingizdan beri necha kun yashaganingizni aniqiang.

Uses crt; Var a,b,c,a1,b1,c1,s,s1,s2: integer; Begin

ClrScr;  Write(‘Tug`ilgan yilingizni kiriting=’); readln(a);

Write(‘Tug`ilgan oyingizning tartib raqamini kiriting=’); readln(b);

Write(‘Tug`ilgan kuningizni kiriting=’); readln(c);  Write(‘Joriy yilini kiriting=’); readln(a1);  Write(‘Joriy oyning tartib raqamini kiriting=’); readln(b1);  Write(‘Joriy kunni kiriting=’); readln(c1);

S:=a1-a; s:=s*365;   S1:=b1-b; s:=s+30*s1;  s2:=c1-c; s:=s+s2;

Writein(s,’ kun’ ); Readln;  End.

a 1 , a 2 , …, a N  butun sonlar ketma-ketligi berilgan. Ularni ketma-ket qo’shib  borib, yig’indi berilgan N butun sondan ortishi bilan ekranga chiqaruvchi dastur  tuzing. Agar barcha sonlar yig’indisi N dan ortmasa, bu haqda xabar chiqaring.

Uses crt; Var i, S: integer; A:array[1..10] of integer; Const N=10;

Begin ClrScr; For i:=1 to N do begin Write(i,‘-hadni  kiriting=’); readln(a[i]); end; S:=0; I:=1; While S<=N do Begin S:=S+a[i]; I:=I+1; end; Writeln(‘S=’,S); Readln;  End.

 

Dasturlar yechimi

A[1..15] massiv berilgan. Massivning toq indeksli elementlarining yig’indisidan juft elementlarini ayirib chiqaruvchi dastur tuzing.

program dars34_mashq7;  uses crt; var a:array[1..15] of real;   toq,juft,s:real;   i:integer; begin  textcolor(14); textbackground(1); clrscr; for i:=1 to 15 do begin write(i,’-elementni kiriting:’); readln(a[i]); end; for i:=1 to 15 do begin  if odd(i) then toq:=toq+a[i] else juft:=juft+a[i]; end; s:=toq-juft;  write(‘Ayirma: ‘,s);  readln; end.

S=711+1721+2731+…+20072011 yig’indining hisoblash dasturini tuzing.

program dars34_mashq4; uses crt;  var s:real; i:integer; begin for i:=7 to 2007 do if (i mod 10)=7 then s:=s+i/(i+4); writeln(‘Yig`indi: ‘,s); readln; end.

y=x*sin x funksiyaning qiymatlarini [-π,π ] oraliqda 0,3 qadam bilan sonlarni chiqaruvchi dastur tuzing.

uses crt;  var x,y:real; begin  x:=-pi;  while x<=pi do begin y:=x*sin(x); writeln(‘x=’,x:1:2,’ bo`lganda y=’,y:1:2); x:=x+0.3; end; readln; end.

Ikki xonali natural sonlar ichida raqamlari yig’indisi juft bo’lgan sonlarni chiqaruvchi dastur tuzing.

1-usul

uses crt; var k,k1,k10,s:integer; begin  k:=10; while k<=99 do begin k1:= k mod 10; k10:=k div 10; s:=k1+k10;  if not(odd(s)) then writeln(k);k:=k+1; end; readln; end.

2-usul

uses crt; var k,k1,k10,s:integer; begin  k:=10;    repeat     k1:= k mod 10; k10:=k div 10; s:=k1+k10;  if not(odd(s)) then writeln(k);k:=k+1; until k>=99; end.

Berilgan butun N son musbat 6 ga karrali bo’lsa, shu sonning kvadrat ildizini, aks holda kvadratini hisoblash dasturini tuzing.

uses crt; var n:integer; begin write(‘N sonni kiriting: ‘); readln(n); if trunc(n/6)*6=n  then write(sqrt(n)) else write(sqr(n)); readln; end.